W dniu 24 września w siedzibie CPS Dialog odbyło się posiedzenie doraźnego Zespołu ds. zamówień publicznych Rady Dialogu Społecznego. Przedmiotem posiedzenia był Raport z realizacji Zaleceń Rady Ministrów w sprawie uwzględniania przez administrację publiczną aspektów społecznych w zamówieniach publicznych w latach 2016-2017. OPZZ na posiedzeniu reprezentowali członkowie Zespołu: Piotr Sadowski Przewodniczący Związku Zawodowego Inżynierów i Techników oraz Katarzyna Pietrzak z Zespołu Polityki Gospodarczej OPZZ a także ekspert OPZZ, Jakub Kus ze Związku Zawodowego Budowlani.
Zespół dyskutował także o sposobach zwiększenia zakresu stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych. Chodzi o stosowanie w zamówieniu publicznych m.in. wymogu np. zatrudnienia na umowę o pracę, zatrudnienia osób z grup tzw. defaworyzowanych lub udziału w zamówieniu przedsiębiorstw społecznych. W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Urzędu Zamówień Publicznych, pan Hubert Nowak, Wiceprezes UZP pełniący obowiązki Prezesa UZP oraz Dyrektor i Zastępca Dyrektora z Departamentu Prawnego UZP.
Z Raportu przygotowanego przez UZP wynika, że Zalecenia spełniły swoją rolę, wzrosła bowiem liczba zamówień, w których zastosowano co najmniej jedną klauzulę społeczną. W ocenie uczestników posiedzenia wynika z tego, że partnerzy społeczni słusznie postulowali o wydanie przez Radę Ministrów Zaleceń. Wyzwaniem pozostaje jednak skala stosowania klauzul społecznych w systemie zamówień publicznych. Z reguły zastosowaną klauzulą jest klauzula prozatrudnieniowa, która jest po prostu wypełnieniem obowiązku stosowania Kodeksu Pracy w zamówieniach publicznych. Trudno zatem uznać ją za sensu strice klauzulę społeczną, choć jej wpływ na sytuację społeczną poprzez poprawę warunków pracy pracowników ma ogromne znaczenie. Choć zastosowanie innych klauzul społecznych wzrosło, to należy pamiętać, że Krajowy Program Działań w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych na lata 2013-2016 nie został zrealizowany. Plan ten określa działania UZP na rzecz zwiększenia udziału zielonych i społecznych zamówień publicznych w systemie zamówień. Aktualny Program (na lata 2017-2020) także określił cele w tym zakresie. Wątpliwości budzi też jakość klauzul społecznych, ponieważ zdarza się, że osoby realizujące zamówienie zatrudniane są na część etatu, nie przez cały okres realizacji zamówienia lub nie wszystkie osoby mają umowę o pracę a np. tylko jedna. Słabą jakość klauzuli społecznej widać także na dalszych etapach podwykonawstwa. Wymaga to działań strony rządowej, w tym UZP. Poza tym, jak wynika z Raportu, zamawiający rzadko kontrolują, czy klauzula społeczna jest realizowana przez wykonawcę właściwie. Wzbudziło to krytyczną ocenę członków Zespołu i spowodowało wniosek o podjęcie przez UZP działań celem zwiększenia zakresu wypełniania przez zamawiających obowiązku kontroli realizacji zamówienia, w tym klauzul społecznych, a przez to prawidłowości wydatkowania środków publicznych. Członkowie Zespołu zwrócili ponadto uwagę na potrzebę zwieszenia liczby szkoleń realizowanych przez UZP, potrzebę wydania Zaleceń po uchwaleniu nowego prawa zamówień publicznych oraz konieczność rozszerzenia ich obowiązywania także na samorządy. Ich zamówienia publiczne mają znaczny udział w systemie a liczba klauzul stosowana przez samorządy powinna ulec zwiększeniu.